سامانهٔ بازشناسی با امواج رادیویی به انگلیسی: Radio Frequency Identification)) به اختصار RFID سامانهٔ شناسایی بی‌سیمی است که قادر به تبادل داده‌ها به‌وسیلهٔ برقراری اطّلاعات بین یک Tag که به یک کالا، شئ، کارت و… متّصل شده‌است و یک بازخوان Reader است. سامانه‌های RFID از سیگنال‌های الکترونیکی و الکترومغناطیسی برای خواندن و نوشتن داده‌ها بدون تماس بهره‌گیری می‌کنند. اصولاً به هر سیستمی که قادر به خواندن و تشخیص اطلاعات افراد یا کالاها باشد سیستم شناسایی یا Identification System گفته می‌شود.
بطور کلّی شناسایی خودکار و نگهداری داده‌ها AIDC روشی است که طی آن تجهیزات خواه سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری قادر به خواندن و تشخیص داده‌ها بدون کمک گرفتن از یک فرد هستند. بارکدها، کدهای دو بعدی، سیستم‌های انگشت نگاری، سامانهٔ شناسایی با استفاده از فرکانس رادیویی، سیستم شناسایی با استفاده از قرنیه چشم و صدا و… از جمله این راهکارها در این مقال می‌باشند. یکی از جدیدترین مباحث مورد توجه دانشمندان جهت شناسایی افراد یا کالاها استفاده از سیستم شناسایی با استفاده از فرکانس رادیویی یا RFID می‌باشد. RFID که مخفف سه واژه Radio Frequency Identification است؛ امروزه توسط فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگی چون «وال مارت» و «مک دونالد» و نیز سازمان‌های مهمی چون “وزارت دفاع ایالت متحده آمریکا استفاده شده و امتحان خود را به خوبی پس داده‌است
تجهیزات مورد نیاز
بطور کلی فناوری RFID از تجهیزات ذیل جهت خود استفاده می‌کند:
شناسه یا Tag
بازخوان بر چسب یا Reader
آنتن
نرم‌افزار مدیریت اطلاعات
شناسه TAG
شناسه‌ها وسیله شناسایی متصل شده به کالا، شئ، فردی هستند که ما می‌خواهیم آنرا رد یابی کنیم. اما اینکه هر یک از کالاها دارای اشکال و ظواهر گوناگون و نیز دارای محیطهای فیزیکی گوناگونی است، این ضرورت را ایجاب می‌کند تا شناسه‌ها را با توجه به ویژگی‌های فیزیکی (ظاهریشان) دسته‌بندی کنیم.
بطور کلی بعضی از ویژگی‌های ظاهری Tagها بصورت زیر می‌باشد:
شناسه‌هایی که دارای کفه پلاستیکی از جنس PVC می‌باشند و معمولاً در وسط آنها یک سوراخ دیده می‌شود که بسیار با دوام بوده و می‌توان از آنها بارها و بارها استفاده کرد.
شناسه‌هایی که شبیه کارتهای اعتباری هستند و معمولاً به آنها کارتهای هوشمند بدون تماس Contact less Smart Cards گفته می‌شود.
شناسه‌هایی که بصورت لایه‌های کاغذی بر روی شناسه ساخته می‌شوند که به آنها شناسه‌های هوشمندSmart Labels گفته می‌شود.
شناسه‌هایی که در محیطهای قابل فرسایش (مثلاً آب یا مایع) به خوبی کار می‌کنند. اینگونه Tagها در کپسولهای شیشه‌ای قرار دارند.
شناسه‌های کوچک که در داخل اشیاء عمومی مثل لباس، ساعت، دستبند و… کارگذاشته می‌شود. اغلب ممکن است به شکل یک کلیه یا دسته کلید به‌نظر برسند.
در صورتیکه بخواهیم Tagها را با در نظر گرفتن منبع انرژی تأمین کننده‌شان دسته‌بندی کنیم به ۴ دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند:
شناسه‌های غیرفعال Passive Tags که انرژی و برق مورد نیاز خود را از Readerها بوسیله یکسری از روش‌های تراگسیل بدست می‌آورند.
شناسه Tagهای فعال Active Tags که انرژی مورد نیازشان توسط یک باتری داخلی و جهت برقراری ارتباط دارای یک پردازنده، یک حافظه و حسگر می‌باشند.
شناسه Tagهایی نیمه غیرفعال Semi-Passive Tags که علاوه بر استفاده از باتری داخلی شان، می‌توانند از انرژی منتقل شده توسط بازخوان بر چسبReaderها نیز بهره‌مند شوند.
شناسه Tagهای دو طرفه Two way Tags که علاوه براستفاده از باتری داخلی شان می‌توانند بدون کمک گرفتن از Readerها دیگر اقسام هم شکل خود را نیز شناسایی کرده و با آنها به گفتگو بپردازند.
بازخوان بر چسب Reader[]
قبلاً اشاره شد که بازخوان بر چسب Readerها وسایل الکترونیکی هستند که حضور Tagها را در محیط تشخیص داده و اطلاعات ذخیره شده در آنها را بازیابی می‌کنند.
سه دسته عمده بازخوان بر چسب Readerها بصورت:
مدل ثابت Fixed Type
مدل دستی Handheld Type
مدل کارت PC Card Type
مزایای استفاده از فناوری RFID[]
مزایا استفاده از این تکنولوژی به شرح ذیل است:
کاهش هزینه‌ها (کاهش فعالیت‌های دستی و افزایش سرعت)
اتوماسیون (بدون توقف)
کاهش خطا
کنترل فرایندهای غیرقابل رویت
امکان به روز رسانی بر چسب‌ها بدون دخالت دست
امنیت
یکپارچگی
معایب
نبود استاندارد معتبر که موجب عدم توسعه آن شده ولی تدوین استاندارد در آمریکا شروع شده‌است.
هزینه راه‌اندازی این سیستم در مقایسه با سیستم‌های دیگر بیشتر است.
ممکن است با سایر فرکانس‌ها و فلزات تداخل ایجاد کند.
عدم شناسایی در محیطهای مایع و حایل‌های فلزی در بعضی از برچسب‌ها
تجاوز به حریم خصوصی افراد (می توان به طور غیرمحسوس حریم خصوصی افراد را کنترل کرد)
سازگاری نرم‌افزار
سازگاری اطلاعات موجود بر روی برچسب هایRFIDبا نرم‌افزارهای کاربردی موجود، یکی از جنبه‌های مهم معرفی فناوری RFIDاست. اطلاعات جمع‌آوری شده توسط RFID readerها نیاز به تولید ارزش دارد. مثلاً وضوح بیشتر زنجیره عرضه و یا برنامه‌ریزی بهینه تر. این موضوع که بکارگیری RFIDدر ابعادی بسیار بزرگ در زنجیره تولید و عرضه ممکن است به انفجار اطلاعات جمع‌آوری شده منجر شود، امری بسیار حائز اهمیت است و این امر نیاز به نرم‌افزاری را که فاصله خالی بین اطلاعات دریافتی در RFID readerها و اطلاعات موجود بر روی نرم‌افزارها را پرکند، به وجود می‌آورد؛ بنابراین جای تعجب نیست که شرکت‌های تولیدکننده نرم‌افزارهای رابط (میان فرستنده‌ها و گیرنده‌ها)، موسسات برنامه‌ریزی ذخایرERP و فروشندگان سیستم‌های مدیریت انبارداری، برنامه‌های خود را برای همکاری در زمینه تولید RFIDاعلام کرده‌اند.
اهداف به کارگیری این تکنولوژی در صنعت عبارتند از
افزایش کارآمدی
کاهش خطای ناشی از ورود اطلاعات
نبود نیاز به نیروی انسانی برای انجام کارهای ساده و پرحجم
یکپارچه‌سازی و هماهنگ‌سازی جریان مواد، اطلاعات و وجوه مالی در بین چندین سازمان و در درون هر سازمان
